Trump Kararnameleri Uygulanabilir Mi?

Trump tarafından TikTok ve Tencent’le ilgili olarak imzalanan yasaklama kararnameleri başta ABD olmak üzere tüm dünyada tartışılıyor. Gözler yaygın kullanımı nedeniyle daha çok TikTok kararında dikilirken başta müzik endüstrisi olmak üzere iş dünyası Tencent kararı ile daha çok ilgileniyor.

 

Bu ilginin gerisinde Tencent ile müzik ve oyun dünyasının karmaşık ilişkileri yer alıyor. Tencent Grubu uzunca bir süredir izlediği strateji nedeniyle Universal, Sony, Warner gibi müzik yapım şirketleri ve Spotify gibi platformlarla ortaklık ilişkisi içerisinde.

 

Aslında bir teknoloji şirketi olan Tencent sadece müzik alanına değil oyun ve teknoloji şirketlerine de yatırım yapıyor. Bu durumu daha da karmaşıklaştırıyor. ABD yönetimi her ne kadar kararnamenin sadece WeChat için geçerli olduğu yönünde “isimsiz” açıklamalar yapsa da kararnamenin muğlak dili bu açıklamaları güvenilir kılmıyor. Amerikan iş ve hukuk çevreleri bu muğlaklığın ciddi sorunlara neden olabileceğini tartışıyor.

 

Tartışmanın bu kadar derinleşmesinin nedeni kararnamede “Tencent Holding Ltd ve herhangi bir yan kuruluşu” ifadesinin açıkça yazılıyor olması. Bunun ABD yerleşik kurumları ve hukuk sisteminde bir dizi komplikasyon doğuracağı hatta Trump yönetiminin hiç istemediği sonuçlara yol açabileceği vurgulanıyor. Tencent’in ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu aşağıdaki uzun liste dikkate alındığında bu tartışmalar daha da anlam kazanıyor.

 

League of Legends’ı geliştiren Riot Games şirketinin %100 sahibi;

 

Fortnite and Unreal Engine geliştiricisi Epic Games şirketinin, %40 ile en önemli azınlık hissedarı;

 

Clash of Clans’ın ardındaki Supercell stüdyosunun %80 hissedarı;

 

PUBG isimli oyunun Cin yayıncısı ve geliştirici Bluehole şirketinin %11 hissedarı;

 

Blizzard, Ubisoft ve PlatinumGames gibi oyun stüdyolarında tek rakamlı hisse sahibi;

 

Tencent Pictures ile Wonder Woman, Venom, Terminator: Dark Fate ve yakında gösterime girecek Top Gun: Maverick gibi dev Hollywood prodüksiyonlarına dahil ve Çin dağıtıcısı;

 

Müsabakaların Çin’de beş yıl yayınlanması karşılığında NBA ile 1,5 milyar dolarlık anlaşmanın sahibi;

 

Snapchat’in sahibi Snap’in %12 hissesinin sahibi;

 

Oyun ve chat platformu sahibi Güney Kore firması Kakao’nun %14 hissedarı;

 

Universal Music Group’un arttırma hakkıyla %10, Spotify’ın mütekabiliyet esaslı %10 hissedarı;

 

Tencent’in hisse ilişkilerini daha da karmaşıklaştıran hususlardan birisi de büyük müzik şirketlerinin doğrudan veya dolaylı biçimde Tencent hisselerine sahip olmaları. Warner ve Sony doğrudan hisse sahibiyken Universal Spotify üzerinden bir pay sahibi. Hisse oranlarından daha önemli olan yan ise bu müzik devlerinin yeni pazarlar arayışında önemli bir yeri olan Çin’de Tencent’in stratejik ortak konumuna yükselmiş olması. Çin müzik servisi  pazarının %75 den fazlasını kontrol eden Tencent aynı zamanda Universal, Sony ve Warner’ın münhasır alt lisanslama şirketi. Yani rakipleri küresel repertuara ulaşmak için Tencent’ten izin almak zorundalar.

İlginizi Çekebilecek Yazılar  Deezer CEO’sundan Streaming İçin Beş Görüş

 

ABD ve Çin arasındaki Ticaret Savaşı bu yasaklama kararlarının alınmasındaki en önemli etken olarak görülebilir. Kararnamenin uygulanması için 45 günlük bir süre tanınması ve Microsoft ile TikTok arasındaki satış görüşmeleri dikkate alındığında Trump yönetiminin yasaklamadan çok “ikna” amaçlı davrandığı söylenebilir.

 

Bu ikna stratejisi sadece son dönemde eğlence teknolojisi alanında hükümranlıkları sarsılan ABD şirketlerine basit bir desteği değil yapay zeka uygulamalarında Big Data verilerine erişim imkanlarını sağlamayı da hedefliyor. Microsoft’un TikTok’un sadece ABD değil Kanada, yeni Zelenda ve Avusturalya bölümlerini almak istemesinin ardında önemli ölçüde bu pazarların verilerine ulaşma arzusu yatıyor. TikTok’un sadece ABD’de 100 milyon abonesi olduğu düşünülünce bu verilerin kıymeti daha net anlaşılıyor.

 

TikTok’un kullanıcı kesiminin Batı kökenli şirketlerin kullanıcılarından farklı olması ve sosyo-ekonomik koşullar itibariyle yeni açılımlara olanak vermesi bu kadar önem kazanmasını sağlayan faktörler arasında ön sırayı alıyor. Hindistan gibi kişi başına gelirin düşük olduğu bir ülkede dahi yüksek rakamlara ulaşmasının ardında bu gerçek yatıyor.

 

TikTok’un yasaklama tehdidi karşısında bir yandan Çin Hükümetinden bağımsız olduğunu belirterek merkezini Londra’ya taşıyacağını söylemesi, diğer yandan ABD bölümünün başında eski bir Disneyland yöneticisini getirmesi ve ABD verilerini ülke içinde tuttuğunu vurgulaması Trump yönetimini durdurmayınca, şirketin yasal yollara başvuracağını açıklaması süreci daha da ilginç kılabilecek ama esas merak edilmesi gereken konu Çin hükümetinin nasıl bir tepki vereceği.

 

Trump yönetiminin yasaklamayı ulusal güvenlik gerekçesine bağlaması karşısında Çin’in yaptığı ilk açıklama ABD yönetiminin olmayan sorunlar doğurma politikasının devam ettiği yönünde oldu. Al Jazeera televizyonuna konuşan Çin ve Küreselleşme Merkezi Başkan Yardımcısı Victor Gao ulusal güvenlik gerekçesinin saçma olduğunu ve ABD hükümetinin bu adımının serbest ticareti engellediğini ancak uzun vadede iki ülkenin ilişkilerinin iyileşeceğine inandığını söylerken, yasaklama kararının karşılıksız bırakılmayacağını ifade etti.

 

Karşılıklı suçlamalar devam ederken Microsoft ve TikTok arasındaki görüşmelerin hızlandığı yönünde haberler yaygınlaşırken Tencent konusunda suskunluk sürüyor. Olayların nasıl sonuçlanacağını 45 günün sonunda göreceğiz.

 

Fotoğraf: David Everett Strickler