Dünyanın hemen her ülkesinde, bir yıl bitip diğeri başlarken, gelecek için tahminler yapılır. Bu yıl da benzeri değerlendirmeleri görmek mümkün ama pandemi sürecinin belirsizlikleri nedeniyle biraz daha az iddialı olmaları hemen hepsinin ortak özelliği olarak öne çıkıyor. 2021 yılının müzik sektörüne neler getireceği konusundaki çalışmalar da aynı durumda.
Yeni yıla ilişkin tahminlerde bulunmadan önce 2020 yılında yaşananları ele almak gerekiyor. Pandemi süreci sektörde iki ayrı etki yarattı. Streaming sıçramalı şekilde gelişirken canlı performans gelirleri dibe vurdu. Yapım şirketleri pandemi krizinden çok da olumsuz etkilenmeseler de canlı performans gelirlerine bağlı olarak yaşayan mekanlar, organizasyon ve biletleme şirketleri ve en çok da yorumcular ve eser sahipleri ciddi olumsuzluklarla karşı karşıya kaldılar.
Küresel ve ülkeler bazında oluşturulan destek paketleri vb. zararı telafi edemese de kısmi bir destek sağladı ama esas sorun ortada durmaya devam ediyor. 2021 yılı bu ikili yapıyla başlayacak. Dolayısıyla öngörülerin bu duruma göre yapılması lazım.
- Streaming Hakimiyeti Sürecek
Aşı konusunda önemli adımlar atılmasına rağmen 2021 yılının en azından ilk altı ayının bugünlerden farklı olmayacağı gözüküyor. Evde kalma ve fiziki mesafeyi koruma uygulamalarına devam edilecek olması web dünyasının cazibesini sürdürmesi sonucunu doğuracak. Streaming abonelerinin sayısının ve toplam gelirin özellikle yeni pazarlarda artacağını ama ARPU değerlerinin düşeceğini öngörmek yanlış olmasa gerek.
- Sanal Dünya Gelişecek
2020 yılında patlama yaşadığı düşünülen sanal konser uygulamalarının esas sıçramayı 2021’de yapması pek şaşırtıcı olmayacak. Gelişen yapay zeka ve sanal gerçeklik uygulamaları bu konserleri izleyiciler için çok daha cazip kılıyor. Üstelik bu konserlerin izleyicileri sevdikleri sanatçılarla bire bir temas kurabilmekten son derece memnunlar.
Sanal konserlerin bir diğer mecrası ise oyunlar olmaya devam edecek. Büyük oyun şirketlerinin hemen hepsi amiral gemilerine sanal konser uygulamaları yerleştirerek geride kalmamaya çalışıyorlar.
Sanal dünyaya doğan Z jenerasyonu bu sürecin tetikleyicisi oluyor. Kendilerinden önceki jenerasyonlardan farklı olarak sanal dünyayı kullanmaktan öteye içinde yaşıyorlar. Bir birleriyle iletişimleri, arkadaşlıkları ve eylemlilikleri sanal dünyada şekilleniyor. 2021 yılına damgayı onların tercihleri vurabilir
- Yeni Pazarlara Açılan Yelkenler
Streaming hakimiyetini sürdürse de olgunlaşmış pazarlarda tüketici doygunluğu yaşanmaya başlandığına dair ipuçları açıkça görülüyor. Büyümeye devam etmenin yolu yeni pazarlara açılmaktan geçiyor. Müzik servis sağlayıcıları ve plak şirketleri kimi zaman resmi ortaklık düzeyine çıkan bir işbirliği ile bu pazarlara girmeye çalışıyorlar. Çin, Hindistan ve Afrika’nın Kuzeyi bu anlamda parlayan yıldızlar. Ardı ardına açılan ofisleri, yerel sanatçılarla yapılan sözleşmeleri ve yerel şirket satın almalarını 2021 yılında da yaşamaya devam edeceğiz gibi gözüküyor.
Gelişkin pazarlarda ise iki ayrı hedef gözüküyor. Birincisi henüz ödeyen abone olmamış olan kullanıcıları yeni ve bileşik abonelik paketleri yoluyla ödeyen hale getirmek. İkincisi ise kullanıcılar tarafından yüklenen içeriklerden elde edilen gelirleri, daha doğrudan bir ifadeyle reklam gelirlerini arttırmak.
Birincisinin sonuçlarını öngörmek çok kolay olmasa da, ikincisinin ekonomik bir kriz olmadığı takdirde ulaşılabilir olduğunu söylemek mümkün. Müzik dünyasından bağımsız olarak yeni reklam mecraları dijital dünyada oluşuyor.
- Yeni Tehdit Podcastler mi?
Müzik dünyası streaming gelirlerinden mutlu ama platformlar aradan geçen bunca yıla rağmen zarar etmeye devam ediyorlar. Hisse değerlerindeki ve toplam gelirlerindeki artış sürse de borçları da katlanıyor. Hemen bütün analizler bu durumun sürdürülemez olduğu hususunda aynı fikirdeler.
Hak bedelleri stream platformlarının ana giderini oluşturuyor. Kendi iddialarına göre % 70 seviyelerine kadar çıkan toplam ödemeleri nedeniyle kar edemiyorlar. Podcastler tam da bu nedenle yeniden gözde hale geldi. Hemen tüm platformlar podcast yıldızlarını transfer etmeye başladılar.
Ne var ki dinleyicilerin gün içinde sadece konuşma dinlemeye ayıracağı süreler çok da uzun değil. Ayrıca plak şirketleri ve sanatçılar da tehlikenin farkındalar. Bu nedenle sanatçıların müzik ve sohbetten oluşan podcastleri devreye girmeye başladı. 2021 yılında bunların sayısının hızla arttığını görebiliriz.
- Canlı Performans Patlaması
Pandemiye karşı mücadelenin başarılı olması halinde yılın ikinci yarısından itibaren bir canlı performans patlaması yaşamak mümkün olabilir. Evlerinde aylardır kapalı kalan insanların eğlenceye susamışlığıyla, aynı koşullar altında kalıp yeni şarkılar yapan sanatçıların dinleyiciye kavuşma arzusu muhteşem bir canlı performans dönemi ortaya çıkarabilir. Ülkemizde nasıl olur bilinmez ama küresel ölçekte bu performansların, hologramdan arttırılmış gerçekliğe, teknolojinin her türlü yeniliğini kullanacağını tahmin etmek mümkün.
Türkiye 2021
Yukarıdaki öngörülerin neredeyse tamamı ülkemiz için de geçerli olacak gibi duruyor. Bu öngörüler ışığında yapılacak somut bir değerlendirme ikili bir yapıyı ortaya koyuyor. Türkiye müzik sektörü bir yanıyla yükselen bir Pazar; bir başka deyişle uluslararası şirketlerin radarında durmaya devam ediyor. Bu özelliği nedeniyle şirket ve/veya repertuar satın alma gibi yaklaşımlar devam edecek gibi duruyor.
Bu sektöre sermaye girmesi bakımından olumlu olmakla beraber yerel repertuarın hakimiyetinin kırılması bakımından dikkatle yönetilmesi gereken bir süreç. Büyük şirketler girdikleri pazarlarda yapıcı ve yıkıcı iki etki yaratıyorlar. Yerel repertuarın yerini uluslararası katalog alırken yerel seslere küreselleşme şansı tanıyorlar.
Diğer yandan sektör kendisini küreselleştirecek imkanlara da sahip. Balkanlardan Çin’e kadar geniş bir coğrafi bölgede iş yapabilir bir kataloğu var. Bunun değerlendirilmesi adımlarında geç kalındığı ortada ama zaman geçmiş değil. Sektörün sermaye yetersizliği sorunun aşılabilmesi için kamu tarafından desteklenen sistemli bir çalışmayla, beş senelik bir zaman dilimi içinde bu bölgelerden ciddi bir gelir elde etmek mümkün olabilir gibi gözüküyor.
Dünya müzik sektöründe 2021 yılı için farklı değerlendirmeler olsa da dilek ortak: Bitsin artık bu Covid-19.