Resmi Gazete’de, Fikir Ve Sanat Eserlerinin Tespit Edildiği Materyallerin Dolum, Çoğaltım Ve Satışını Yapan Veya Yayan İşletmelerin Sertifikalandırılmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 06.07.2021 tarihinde yayımlandı.
1. 06.07.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan değişiklik metni ile Fikir Ve Sanat Eserlerinin Tespit Edildiği Materyallerin Dolum, Çoğaltım Ve Satışını Yapan Veya Yayan İşletmelerin Sertifikalandırılmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in serifika zorunluluğu başlığı taşıyan 5‘inci maddesinde yer alan “sadece süreli yayınlar basan yerler hariç olmak üzere, fikir ve sanat eserlerinin tespit edilmesi ve çoğaltılmasına ilişkin materyalleri üreten veya ithal eden veya bu materyallerin dolum, çoğaltım ve satışını yapan veya herhangi bir şekilde yayan ve umuma arz eden aşağıda belirtilen yerler, Bakanlıktan yürüttükleri faaliyeti gösterir bir sertifika almak zorundadırlar.” şeklindeki hükmü, değişiklik metniyle “Fikrî mülkiyet haklarının korunması ve etkin bir şekilde takibinin sağlanması amacıyla, sadece süreli yayınlar basan yerler dışında, fikir ve sanat eserlerinin tespit edilmesi ve çoğaltılmasına ilişkin materyalleri üreten ve/veya bu materyallerin dolum, çoğaltım ve satışını yapan veya herhangi bir şekilde yayan ve umuma arz eden aşağıda belirtilen yerler, ücreti mukabili sertifika almak zorundadır:” şeklinde değiştirilmiştir.
- Yürürlükteki yönetmeliğin 5‘inci maddesinin “a” bendine “Dolum tesisleri” ibaresine ek olarak “matbaalar ve fikir ve sanat eserlerinin çoğaltıldığı diğer yerler.” İbaresi eklenmiştir.
- Aynı maddenin “b” bendinde “Fikir ve sanat eserlerinin çoğaltım, dağıtım veya satışını yapan matbaalar ve yayınevleri,” şeklindeki hüküm çıkarılmış, bunun yerine “b) Boş taşıyıcı materyallerin üretimini yapan yerler.” İbaresi eklenmiştir.
- Aynı maddenin “c” fıkrasında yer alan “Sinema filmlerinin gösterim ve iletimini yapan salonlar ve benzeri yerler” ibaresi çıkarılmış, yerine “c) Yayınevleri.” İbaresi eklenmiştir. “C” fıkrasında yapılan değişiklikler ile sinema filmlerinin gösterim ve iletimini yapan salonlar ve benzeri yerlerin sertifika alma zorunluluğu ortadan kaldırmıştır.
- Aynı maddenin “ç” fıkrası eklenerek “ç) Film ve fonogram yapımcıları” İfadesi eklenmiştir. Bu değişiklikle film ve fonogram yapımcılarına sertifika alma zorunluluğu getirmiştir.
- Aynı maddenin “d” fıkrasındaki “d) Fikir ve sanat eserlerinin ve bu eserleri içeren yapımlara ilişkin taşıyıcı materyallerin tespit, satış, dağıtım, ithalat ve pazarlamasını yapan veya bunları kiraya veren yerler.” ibaresi “d) Ticari sanat galerileri, güzel sanat eserlerinin perakende satışını yapan yerler ile güzel sanat eserlerinin müzayede, mezat yahut açık artırma ile satışının yapıldığı yerler.” İbaresi ile değişmiştir.
- Aynı maddenin “e” fıkrası ile “e) Fikir ve sanat eseri içeren nüsha ve materyallerin; satış, dağıtım veya ithalatını yapan ya da bunları kiraya veren yerler.” ibaresi eklenmiştir.
2. Yönetmeliğin “Sertifikalandırma” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.
Yönetmeliğin 6’ncı maddesinin 1’nci fıkrasında yer alan “Sertifikalandırma işlemleri il kültür ve turizm müdürlüklerince yapılır. Sertifika talebinde bulunan tüm işletmeler vergi numarası beyanı/T.C. kimlik numarası beyanı ile dilekçe, ticaret/esnaf odası faaliyet belgesi ile sicil gazetesi veya işyeri açma ruhsatı, sertifika ücretinin yatırıldığını gösterir banka dekontunun aslı ve fikir ve sanat eserlerinin çoğaltılmış nüshalarını kiraya verenler için kiralama haklarının devralındığını gösterir belgeyi ve Ek-1’de yer alan taahhütnameyi faaliyette bulundukları il kültür ve turizm müdürlüğüne ibraz ederek sertifika talebinde bulunurlar.” şeklindeki hüküm “Film ve fonogram yapımcılarının sertifikalandırma işlemleri Telif Hakları Genel Müdürlüğünce, dolum tesislerinin sertifikalandırma işlemleri ise İstanbul Telif Hakları ve Sinema Müdürlüğünce yapılır. Diğer tüm sertifikalandırma işlemleri il kültür ve turizm müdürlüklerince gerçekleştirilir. Bu Yönetmelikte belirtilen sertifika başvuruları, Bakanlık tarafından kurulan Elektronik Başvuru Sistemi üzerinden gerekli bilgileri beyan etmek ve fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklara riayet edileceğini taahhüt etmek suretiyle yapılır.” hükmüyle değiştirilmiştir. Bu değişiklik ile sertifika talebinde bulunanların faaliyet belgesi, işyeri açma ruhsatı, mali hakları devralanların buna ilişkin belgeyi ve bu yönetmeliğin Ek-1’nci maddesinde yer alan taahhütnameyi sunma yükümlülükleri kaldırılmıştır. Bunun yerine film ve fonogram yapımcılarının, dolum tesislerinin sertifika almak için elektronik başvuru sistemi üzerinden istenen belgeler hakkında beyanda bulunmaları, fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklara riayet edileceğinin taahhüt edileceği kabul edilmiştir.
Aynı maddenin 2’nci fıkrasında yapılan değişiklikle, “Dernekler ve vakıflar tarafından yapılan sertifika başvurularında, ticaret/esnaf odası faaliyet belgesi ve sicil gazetesi yerine dernek tüzüğü/vakıf senedi ibraz edilir. Ancak, ticari işletme işleten dernekler ve vakıflar, işlettikleri ticari işletmeye ilişkin ticaret/esnaf odası faaliyet belgesi ile sicil gazetesini ayrıca ibraz ederler.” fıkrası yerine “Dolum tesisleri, sertifika başvurularında, kaynak kimlik kodu (SID kodu) belgesi ile 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu gereğince üyesi olunan sanayi odasından alınan kapasite raporunu ibraz ederler.” Fıkrası eklenmiştir.” Aynı maddenin 2’nci fıkrasında yapılan değişiklikle, dolum tesislerinin sertifika başvurularında kaynak kimlik kodu belgesini ve sanayi dosyasından alınan kapasite raporu ibraz etme mecburiyeti getirilmiştir.
Yönetmeliğin 6’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasında yer alan “Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu veya özel eğitim ve öğretim kurumları bünyesinde faaliyet gösteren yerler ise T.C. kimlik numarası beyanı ve iktisadi işletme işletilmesi halinde vergi numarası beyanı ile dilekçe, kurumca verilen yetki belgesi, sertifika ücretinin yatırıldığını gösterir banka dekontu ve fikir ve sanat eserlerinin çoğaltılmış nüshalarını kiraya verenler için kiralama haklarının devralındığını gösterir belgeyi ibraz ederler.” hükmü kaldırılmış, yerine “Kamu kurum ve kuruluşlarının başvurularında, adına başvurulan kurumca düzenlenen ve başvuruda bulunan kişinin yetkili olduğunu gösterir belge ibraz edilir.” ifadesi getirilmiştir. Aynı yönetmelik maddesinin üçüncü fıkrasında şubelerin sertifika başvurularında ticaret sicil faaliyet belgesi işyeri açma ve çalışma ruhsatı belgelerinin ibraz edilme zorunluluğu kaldırılmıştır. Bunun yerine kamu kurum ve kuruluşlarının başvurularında kurumca düzenlenen yetki belgelerinin ibrazı yeterli sayılmıştır.
Yönetmeliğin 6’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasında yer alan “Şubelerin sertifika başvurularında her bir şubenin faaliyette bulunduğu ildeki ticaret/esnaf odasından alınan faaliyet belgesi ile sicil gazetesinin veya işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile şubenin bağlı bulunduğu işletme merkezinin faaliyet konusunu gösterir ticaret veya esnaf odasından alınan faaliyet belgesinin ibraz edilmesi zorunludur.” Hükmü yürürlükten kaldırılmış, yerine “Doğrudan satış elemanları vasıtasıyla gerçekleştirilecek faaliyetler için yapılacak sertifika başvurularında, 14/1/2015 tarihli ve 29236 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği çerçevesinde alınmış yetki belgesi ibraz edilir.” hükmü getirilmiştir. Dördüncü maddedeki değişiklik, teknik bir değişiklik olup hükmün içeriği korunmuştur.
Yönetmeliğin 6’ncı maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan “İşletmeler, şubeleri için toplu başvuruda bulunabilir. Toplu sertifika başvurusu işletmenin faaliyet merkezinin bulunduğu ilden yapılır. Toplu başvuru neticesinde her bir şube için, bulunduğu ilde ayrı ayrı ve ücreti mukabili sertifika düzenlenir.” Hükmü yürürlükten kaldırılmış, yerine “İşletmeler, şubeleri için toplu başvuruda bulunabilir. Toplu başvuru neticesinde her bir şube için, ayrı ayrı ve ücreti mukabili sertifika düzenlenir.” hükmü eklenmiştir.
Bu maddenin geri kalan fıkralarında hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
3. Bu Yönetmeliğin 7’nci maddesinin son cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır. Yönetmeliğin 7’nci maddesindeki “Dolum tesisi sertifikaları, 9’uncu maddede öngörülen belgelerin ibraz edilmesi ve kontrollerin yerine getirilmesi suretiyle yenilenir.” cümlesi kaldırılmıştır. Bu değişiklik, yönetmeliğin yukarıdaki maddeler ile uyumlu olması için yapıldığı kanaatindeyiz.
4. Bu Yönetmeliğin 8’nci maddesindeki “Sertifika alan yerler; a) Üretimini ve çoğaltımını yaptıkları süreli olmayan yayınlar ile taşıyıcı materyaller üzerinde sertifika numarasını bulundurmak, b) Sertifikaları işyerinde görünür bir yere asmak, d) Denetimler esnasında sertifika ve diğer ilgili belgeleri ibraz etmek, e) Doğrudan satış söz konusu ise satış elemanlarında veya dağıtım araçlarında sertifikanın il kültür ve turizm müdürlüğünce onaylı bir örneğini bulundurmak, ile yükümlüdürler.” hükmü kaldırılmıştır.
Bunun yerine “Bu Yönetmelik gereğince sertifika yükümlülüğüne tabi olan yerler, denetimler esnasında sertifikalarını ibraz etmekle yükümlüdür. Ayrıca matbaalar, yayınevleri, dolum tesisleri ve benzeri yerler, üretimini ve çoğaltımını yaptıkları süreli olmayan yayınlar ile taşıyıcı materyaller üzerinde sertifika numarasını bulundurmakla; dolum tesisleri kaynak kimlik kodunu (SID kodu) da taşıyıcı materyaller üzerinde bulundurmakla yükümlüdürler.” hükmü ile eklenmiştir. Bu değişiklikle, sertifikanın işletmede asıl olma yükümlülüğü kalkmış ek olarak dolum tesislerinin kaynak kimlik kodunu taşıyıcı materyal üzerinde bulundurma yükümlülüğü getirilmiştir.
5.”Dolum tesislerine ilişkin özel hükümler” başlıklı Yönetmeliğin 9’uncu maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan madde, sertifika alabilmek için hangi belgelerin sunulması, nereye müracaat edilmesi, bakanlıkça en az 3 kişiden oluşacak komisyonun hangi hususlarda denetim ve kontrol yapacağına ilişkin hususları düzenlemekteydi.
6. Yönetmeliğin Fuar, festival ve benzeri etkinlikler başlıklı “Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde sertifika almış yerler, fuar ve festivalin düzenlendiği alanlarda fikir ve sanat eserlerini içeren kitap ve taşıyıcı materyallerin satışına ilişkin stand açmaları halinde söz konusu fuar veya festivali düzenleyen firma veya kuruluştan alacakları belgeyi ibraz etmek suretiyle etkinlik süresince satış yapabilir. Kültürel nitelikteki diğer etkinliklerde ise etkinliği düzenleyen firma veya kuruluşun mahallin en büyük mülki idare amirinden alacağı belgenin onaylı örneğinin ibraz edilmesi suretiyle en fazla 30 gün süreyle satış yapılabilir.
Bunun için, sertifikanın, etkinlik isim ve tarihinin yazılı ve il kültür ve turizm müdürlüğünce onaylı bir sureti etkinlik süresince stantta görünür bir yerde bulundurulur. Bu işlem için ayrıca ücret alınmaz.“ ifadesini içerir 10’uncu maddesi ve başlığı değişmiştir.
Yönetmeliğin 10’uncu maddesinin başlığı “Geçici satış sertifikası” olarak değişmiştir. Madde 10 hükmü ise “Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde sertifika almış yerler; fuar, festival veya kültürel nitelikteki diğer etkinliklerin düzenlendiği alanlarda kitap veya fikir ve sanat eserlerini içeren taşıyıcı materyallerin satışına ilişkin stand açmaları halinde söz konusu etkinliği düzenleyen firma veya kuruluştan alacakları belgeyi etkinliğin düzenleneceği ilin kültür ve turizm müdürlüğüne ibraz etmek suretiyle etkinlik süresince satış yapabilir. Bunun için, etkinlik isim ve tarihinin yazılı olduğu bir sertifika nüshası düzenlenir. Bu işlem için ayrıca ücret alınmaz.” olarak değişmiştir.
Yönetmeliğin 10’uncu maddesinde yapılan değişiklik içeriksel anlamda büyük bir farklılık getirmemektedir.
7. Aynı Yönetmeliğin “Kayıp veya zayi” başlıklı 13/A maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu hüküm “Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde verilen sertifikaların kayıp veya zayi olması halinde, belge sahipleri sertifikanın alındığı il kültür ve turizm müdürlüğüne başvururlar. Yenileme başvurusunda 6 ncı maddede belirtilen belgelere ek olarak ülke çapında yayınlanan günlük bir gazeteye verilen kayıp veya zayi ilanı bulunur. Başvuru üzerine, veriliş nedeni de açıklanmak suretiyle geçerlilik süresi göz önüne alınarak kalan süre için sertifika tanzim edilerek belge sahiplerine verilir. Bu işlem için ayrıca ücret alınmaz.” İfadesini içermekteydi.
8. Aynı Yönetmeliğe 3 numaralı geçici madde eklenmiştir. Bu madde “17/5/2006 tarihli ve 26171 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Fikir ve Sanat Eserlerinin Kayıt ve Tescili Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesi gereğince düzenlenen geçici ve sürekli yapımcı belgeleri geçerlilik sürelerinin bitiminde yenilenmez. Bu belgelerin süresinin bitiminde, yapımcı belgelerinin yerini almak üzere, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi gereğince sertifika almak zorunludur.” hükmünü içermektedir.
Eklenen bu madde Kayıt Tescil Yönetmeliği’ne eklenen 3’üncü madde ile paralel hükümler içermektedir. Bu geçici maddeye göre var olan yapımcı belgeleri geçerlilik süreleri boyunca yürürlükte kalacaktır. Bu belgelerin bitim tarihi itibariyle sertifikalar yerini alacaktır.
9. Bu Yönetmelik 1/1/2022 tarihinde yürürlüğe girecektir. Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütecektir.
Av. Yetkin Yokuşoğlu (LLM) & Av. Didar Karataş