NFT, günümüzde en önemli teknolojik gelişmelerden birisi. Pandemi sonrasının en çok tartışılan uygulamalarından birisi olan NFT’ler için Fanz Finance’dan Cem Ülker ile görüştük. NFT’lerin ne olduğundan, müzik sektörü için önemine kadar bir çok soruya yanıt aradık.
Müzik Analiz: NFT kısaca nedir? NFT bir kripto para birimi mi?
Cem Ülker: NFT, yani “Non Fungible Token”, dijital ürünlerin orijinalliğini kanıtlayan bir sertifika olarak tanımlanabilir. Değiştirilemez kripto paralardır. Dijital cüzdanlarda saklanabilir ve mülki hakları temsil eder.
Buna verilebilecek en güzel örnek Mona Lisa tablosu olacaktır. Mona Lisa tablosunun Louvre müzesinde sergilenen orijinal eseri yaklaşık 1 milyar dolar ederken, aynı tablonun birebir benzer halinin hiçbir değeri yoktur. Çünkü kopyadır. Peki bunun nedeni nedir?
Mona Lisa eserinin yüksek değerlere satılmasının en önemli nedeni dünya üzerinde Mona Lisa tablosunun orijinalinden sadece 1 adet olmasıdır, başka yoktur ve hiçbir zaman olmayacaktır. NFT’ler yeni dijital dünyada ve oluşacak metaverseler’de bunu sağlar.
Fiziksel dünyada, Mona Lisa tablosunun orijinal olduğunu kanıtlamak için belirli metodlar kullanılır. Tabloya duayen uzmanlar tarafından ekspertiz yaptırılır, kimyevi testlerden geçer, “provenance” denilen; geçmiş alım-satımları ve kayıtları sorgulanır. Fakat tahmin edebileceğiniz üzere bu işlemler oldukça pahalı, komplike, lojistik olarak yorucu, üstelik bazı zamanlarda sonucu şüpheli bile olabilir. İşte blokzincir teknolojisi burada NFT’leri devreye sokmaktadır. Üretilen NFT’ler herhangi bir ekspere veya aracı kurumlara ihtiyaç duymadan ve onlara ücret ödemeden, taşınmadan, sadece dijital dünyada veya metaverse’de bir eserin, ürünün veya hizmetin değiştirilemez bilgisini saklar. NFT’ler, tıpkı Bitcoin, Ethereum ve diğer kripto para birimleri gibi, blokzincir teknolojisini kullanır ve yapılan değiş-tokuşlar bu teknoloji üzerinde, sonsuza kadar değiştirilemeyecek şekilde kayıt altına kalır. Aynı zamanda, NFT sayesinde dijital sanatçılar; eserlerini bir kez değil, “Herkes” sattığında kazanmaya devam edebiliyor. Sanatçının yarattığı NFT’lerin marketteki tüm satışlarından önceden belirlenmiş şekilde, değişen yüzdelerde pay alabiliyor.
Enteresan yükseklikte rakamlara el değiştiren bu eşsiz dijital varlıklar arasında, sanat eserleri, GIF’ler, şarkılar, videolar, oyunlarda kullanılan sanal objeler, metaverse’de arsalar, yapılar, kıyafetler ve eşyalar bulunuyor.
Müzik Analiz: NFT satışları nasıl gerçekleşiyor? Ödeme nasıl yapılıyor?
Cem Ülker: Gün geçtikçe sayısı artan ve az önce bahsettiğimiz birçok farklı dijital sektöre hizmet vermeye çalışan NFT platformları aracılığı ile satışlar yapılıyor, pazar yerleri kuruluyor. Ödemeler, bugün için çoğunlukla tüm kripto para birimleri veya stabil paralar ile yapılıyor. NFT’lerin kullanım amaçları genel kitleye yayıldıkça, bu doğrultuyla beraber artık kredi kartı ödemeleri kabul eden platformlar da görüyoruz.
Müzik Analiz: NFT ile farklı uygulamaları eşleştirmek mümkün mü? Örneğin oyun platformlarında NFT satışı yapılabiliyor mu?
Cem Ülker: Özet olarak, evet. Şu anda sektörde NFT’lerin kullanım amaçlarını netleştiren yapılar olsa da, farklı kullanım alanlarını bulmaya çalışan çok daha fazla platformlar var. NFT sektörü yeteri kadar gelişip belli standartlar çerçevesine oturduğu zaman, üretilen NFT’leri günlük hayatın içinde veya bambaşka ortam ve platformlarda kullanmak mümkün olacak.
Düşünebiliyor musunuz bir gün fiziksel dünyada sahip olduğumuz kıyafetlerimiz, özel eşyalarımız hatta belki benliğimiz dijital dünyaya taşınmış olacak. Bunu mümkün kılan başlıca faktörlerden biri de NFT teknolojisinin gelişimi ve yaygın kullanımı olacak.
Müzik Analiz: NFT satışları için çok yüksek rakamlar dile getiriliyor? Daha düşük bedelli NFT ürünleri yapılamıyor mu?
Cem Ülker: Kesinlikle yapılabilir! NFT şu dönemde herkese çok heyecan veren yeni bir alan olduğundan dolayı buradaki ilgi haliyle çok yüksek. Haliyle NFT almak isteyen kullanıcılar bazı eserlere dudak uçuklatacak rakamlar teklif ediyorlar. Fakat bu demek değil ki NFT’ler her zaman pahalı bir sanat eseri aracı olarak kullanılacak. Sektör gün geçtikçe gelişiyor, yeni ekosistemler ışığında yeni kullanım alanları ortaya çıkıyor ve çıkmaya devam ediyor. BSC, AVAX, Polygon blokzincirleri üzerinde yapılan çalışmalar, düşük işlem ücretleri sayesinde daha fazla kullanıcıya ulaşabiliyor.
Müzik Analiz: NFT için ikincil pazar var mı? İkincil satışlar için ödeme sistemi nedir?
Cem Ülker: NFT’lerin aslında hayatımıza getirdiği en iyi özelliklerinin arasında ikincil satış komisyonları yer alıyor. Sanatçı geleneksel dünyada eserinin satışlarından gelir elde edebilmek ve satışların takibinin yapılması için aracılara veya ajanslara ihtiyaç duyardı. NFT’de ise böyle bir ihtiyaca gerek yok, sahip olduğunuz cüzdan ile Fanz Finance’de NFT koleksiyonlarınızı üretmeniz yeterli. Artık her NFT satışından gelir elde etmeye hazırsınız.
Müzik Analiz: NFT müzik sektörüne hangi katkıları sağlayabilir?
Cem Ülker: Müzik sektörü için özel olarak üretilen ve kullanım alanı yaratılan NFT’ler birer devrim niteliğindedir. Müzik sektörü NFT’leri doğru bir şekilde kullanmaya başladığında daha doğru temeller üzerine kurulmuş fikri mülkiyet hakkı yapısına sahip olmuş olurlar. Örnek olarak bir sanatçının bestelediği müziği ele alalım. NFT teknolojisi kullanarak bestelenen eser üzerine farklı kullanım alanları belirlenerek farklı alanlara hizmet eden mülkiyet hakkı sözleşmeleri sadece NFT üreterek yaratılabilir. Bir müziğin kişisel kullanım için ödenecek ücreti farklı, bir restoran sahibinin o şarkıyı kendi müessesesinde çalması farklı ve aynı eserin bir DJ tarafından kendi işinde kullanması farklı fiyat olacaktır. Tüm bu işlemler içerik üreticisi için sadece bir telefon uygulamasından uygulanabilir ve takip edilebilir olacaktır. Hiçbir fiziksel işleme ihtiyaç duymadan eserlerinizi farklı kullanım alanları belirleyerek lisanslayabildiğinizi ve tüm ikincil satışlardan otomatik bir şekilde gelir elde ettiğinizi bir düşünün… NFT’ler aslında bu kadar önemli!
Müzik Analiz: NFT ekonomisi nasıl çalışıyor? Sanatçılarla anlaşmalar nasıl yapılıyor?
Cem Ülker: Sanatçılar yarattıkları koleksiyonları, platformla herhangi bir özel iletişime geçmelerine gerek olmadan yayınlayıp satışa sunabiliyor. Her şey otomatik. İçerik üreticileri kendi cüzdanları üzerinden içeriklerini üreterek, ikincil satışlardan elde etmek istedikleri komisyon oranlarını belirleyebilir. O dakikadan sonra üretilen içerik, ikinci el pazarlarda ne kadar el değiştirirse içerik üretici o kadar gelir elde edebiliyor.
Müzik Analiz: NFT risk taşıyor mu?
Cem Ülker: NFT satın aldığınızda aslında aldığınız riskin, normal bir ürün veya sanat eseri almanız ile hiçbir farkı yok. Hatta riskten ziyade pozitif yönleri daha fazla. Örneğin fiziksel bir sanat eseri aldığınızda ekspertizin doğru firmalar tarafından yapıldığından emin olmalısınız. Bazı sanat eserlerinde gerektiğinde legal dokümanlar hazırlamalı ve prosedürlerin doğru uygulandığından emin olmalısınız. NFT’de böyle bir şey yok! Her şey sizin için otomatik gerçekleşiyor ve tüm sistem güven üzerine kurulu. Fiziksel eserdeki gibi ekspertiz doğru mu diye endişelenmenize gerek kalmıyor, blokzincir üzerinden bir işlem ile tüm geçmiş bilgileri kontrol edebilirsiniz. İçerik üreticilerin emeği her zaman korunuyor.
Müzik Analiz: NFT’nin çevresel etkileri nedir?
Cem Ülker: Bir müzayede evine veya sanat galerisine, bir tapu dairesine veya notere, aracınızla gidip geldiğiniz zamanlarda ortaya çıkan karbon ayak izinizden çok daha çevreci, hızlı ve inovatif.
Müzik Analiz: Siz hangi olanakları sağlıyorsunuz?
Cem Ülker: Biz Fanz Finance olarak, NFT ve blokzincir teknolojisinin hayatımıza getirdiği potansiyelleri ve yenilikleri anlatarak en doğru şekilde kullanım alanları yaratmak ve alışkanlık kazandırmak istiyoruz. Öncelikli hedefimiz bu teknolojileri oldukça sade bir forma indirgeyip, rahatlıkla son kullanıcıya sunmak. NFT dünyasına adım atmak ve sektördeki potansiyeli değerlendirmek amacıyla çalışan, araştıran, üreten sanatçılar, oyuncular, sporcular, müzisyenler ve her alanda içerik üreticileri var. Biz Fanz Finance olarak bu değerli yetenekleri platformumuza davet ederek, ilk Sosyal-NFT deneyimini tatmalarını arzuluyoruz!